Ongehoord is een serie over muziek beleven met gehoorproblemen. Van voelen, maken tot componeren, zelfs bij complete doofheid. Deel 4: Mandy Harvey.

Doofheid als zegen

Can You Feel the Silence?
– Van Morrison –

Voor Mandy Harvey werd doofheid haar kracht. Met haar gehoor verdween ook de kritische, verlammend werkende stem in haar hoofd. En durft ze te zingen.

Rob Velthuis

Mandy Harvey (32) werd op haar achttiende geheel doof, waarna ze zoals veel lotgenoten weggleed in een dal van isolement en depressie. Tot ze zich als in een droom afzette tegen de algemeen geldende logica en als jazz- en popzangeres een rolmodel werd. Ze noemt het niet kunnen horen van haar stemgeluid curieus genoeg “een van de grootste zegeningen voor mijn carrière”.

Harvey omschrijft zichzelf in een interview met de Ruderman Foundation als erg verlegen. Ze had nooit de intentie om artiest te worden, omdat zingen buiten de anonimiteit van een koor ver buiten haar comfortzone lag. Toch was muziek de uitlaatklep van Harvey, die werd geboren met misvormde buisjes van Eustachius en het Ehlers-Danlos-syndroom (EDS) type 3, dat ook haar gehoor aantastte. Ze was slechthorend, had infecties, geperforeerde trommelvliezen en onderging tal van operaties.

Koordirigent worden was haar droom. Ze begon op haar achttiende aan de vocale muziekopleiding aan de Colorado State University. Daar verloor ze binnen negen maanden het laatste restje van haar gehoor. Ze moest de opleiding verlaten en realiseerde zich: “Ik heb een ernstige fout gemaakt door mijn hele identiteit te verbinden met één enkele droom”.

zombie-periode

Wie niet hoort, maakt geen muziek. Ook Harvey was overtuigd van die logisch klinkende theorie. “Ik heb anderhalf jaar zelfs niet gezongen onder de douche. Het was alsof een deel van mijn ziel stierf omdat muziek altijd zo verbonden is geweest met wie ik ben. Daarom noem ik dat mijn zombie-periode.”

Nu is Harvey een zangeres en songwriter die in 2017 in het programma America’s Got Talent als vierde eindigde, diverse albums op haar naam heeft staan en zich ontwikkelde tot een inspirerend spreker. Ze reist de wereld over met muziek in combinatie met haar verhaal Wisdom For Life, waarmee ze de boodschap ‘nooit opgeven, altijd blijven proberen’ uitdraagt.

Sluit de ogen en laat je meevoeren naar een herinnering, droom of gevoel. Dat is wat Harvey verbindt met muziek. Ofschoon ze de klanken niet meer kan horen, zijn het haar oude vaardigheden op piano, gitaar en ukelele, herinneringen en gevoelens die haar herenigden met haar oude liefde.

Trillingen

Vader stimuleerde zijn dochter zoals vroeger weer samen gitaar te spelen. Ze observeerde hoe haar vader bezig was met akkoord patronen en tokkelen en vond hetzelfde ritme. “Ik voelde de trillingen van het instrument op mijn vingers, langs mijn arm en tegen mijn buik en borst.”

Toen deed haar vader het “belachelijke” voorstel om weer een lied te zingen. “Mijn doel was om te falen”, zei ze in 2018 tegen CNN. “Ik wilde gewoon mijn best doen om te bewijzen dat het niet kon, zodat we dit hoofdstuk konden afsluiten. Ik sloot mijn ogen en liet me gaan . . . Ik deed mijn ogen open, en mijn vader huilde.”

Harvey hervatte haar zanglessen. Ze kan met behulp van een visuele tuner en haar gevoel een vrijwel perfecte toonhoogte vinden. “Ik legde mijn hand op mijn keel om te ontdekken op welke plaats de vibratie het sterkst is voor elke noot en markeerde die op mijn keel. Ik oefende een oneindige hoeveelheid toonladders en doorliep keer op keer dezelfde patronen. En elke keer als ik een fout maakte, begon het hele proces opnieuw.”

Angstaanjagend

Met de doofheid verdween haar onzekerheid. Haar “angstaanjagendste” moment noemt ze het moment voor haareerste optreden, tijdens een open podiumavond in een jazzclub in Fort Collins. “Er waren zeven mensen die me geen enkele aandacht geschonken. Dat stimuleerde me om meer nummers te zingen. Vervolgens werd ik in dezelfde club vaker uitgenodigd, ook voor concerten. Ik ging op tournee en nam albums op.”

Haar optredens met band doet ze op kousenvoeten, om via het podium de beat te voelen. “Optreden is een stuk gemakkelijker geworden zonder mijn gehoor, omdat ik mezelf niet meer kan beoordelen. Er was altijd die kritische stem in mijn hoofd die verlammend werkte. Nu is die stem weg.”

Harvey is ambassadeur voor de non-profit organisaties No Barriers , met de slogan Wat in jou zit, is sterker dan wat je in de weg staat en Hearing the Call, die opkomt voor de belangen van doven en slechthorenden in de Verenigde Staten. Daar is meer dan zeventig procent van de doven werkloos of heeft een baan onder niveau.

“Ik wil mensen een andere kant van falen laten zien om te bewijzen dat het oké is om te falen, en dat je de mogelijkheid hebt om weer op te staan. Ik krijg nooit een volledig idee van hoe mijn muziek klinkt, maar het heeft geen zin om boos te zijn over iets dat je niet kunt veranderen.”